Orta kulak iltahabı (Otitis Media) nedir?

Otitis media ( orta kulak iltahabı ) orta kulakta çeşitli nedenlere bağlı olarak infeksiyon gelişmesi sonucunda olur. Bir veya her iki kulakta da olabilir. Doktora götürülen çocuklarda en sık tanı konulan hastalık budur. Ayrıca çocuklarda görülen işitme kaybının en sık görülen sebebidir. Çoğunlukla çocuklarda görülmekle birlikte, ara sıra erişkinler de bu hastalığa yakalanabilir. Sıklıkla kış aylarında veya ilkbahar mevsiminin ilk aylarında görülür.
Önemli midir?

Evet, önemlidir, çünkü ciddi kulak ağrısı ve işitme kaybına yol açabilir. İşitme kaybı, özellikle çocuklarda, öğrenme kapasitesinin azalmasına ve konuşmanın gecikmesine neden olabilir. Bununla birlikte,uygun şekilde ve erken tedavi edilirse, işitme genellikle tamamen düzelir. Otitis media'nın diğer bir tehlikesi, infeksiyonun beyin ve iç kulak gibi komşu yapılara yayılma riskidir. Bu durumda, otitis media'nın belirtilerini tanımak ve erken tedavi için doktora başvurmak oldukça önemlidir.

Kulağımız nasıl çalışır?

Dış kulak çevredeki sesleri toplar. Orta kulak fındık boyutlarında, havayla dolu bir boşlıktur ve dış kulaktan kağıt inceliğinde bir zar ile ayrılır. Kulak zarına üç tane küçük kulak kemikçiği tutunmuştur. Ses dalgaları kulak zarını titreştirdiğinde, kemikçikleri de hareketlendirir ve bu şekilde ses içkulağa iletilir. İç kulak titreşimleri elektrik sinyallere dönüştürerek beyine yollar. İç kulak ayrıca dengenin korunmasında rol oynar.

Sağlıklı bir orta kulakta dış ortamdaki atmosfer basıncına eşit miktarda basınç bulunur. Bu şekilde serbestçe titreşme gerçekleşebilir. Hava, orta kulağa östaki borusu yardımıyla gelir. Östaki borusu genzimiz ile orta kulak arasında bulunan, orta kulağın havalanmasını sağlayan tüp şeklinde bir oluşumdur. Esnediğimizde veya kulağımızda hafif bir patlama sesi duyduğumuzda, östaki borumuz, basıncı dengeleyebilmek için orta kulağımıza hava göndermiş demektir.

Neler Otitis Media'ya sebep olur?

Nezle, grip, alerji veya üst solunum yolu infeksiyonları esnasında östaki borumuz tıkanır ve kulak zarı arkasında bakteri ve virüsleri içeren sıvı birikimine yol açar. Bu infeksiyona akut otit, akut otitis media veya orta kulak iltahabı adı verilir. İltahabın birikmesi basınç artışına ve bu da kulak ağrısına yol açar. Ayrıca kulak zarında kızarıklık ve bombeleşme oluşur. Kulak zarı bu durumda uygun şekilde titreşemeyeceği için hastanın işitmesi azalır.

Bazen kulak zarı delinir ve iltahap kulaktan dışarıya akar. Ama daha sık, iltahap veya yoğun birikinti, östaki borusunun çalışmaması nedeniyle orta kulakta kalır. Bu duruma efüzyonlu otit, efüzyonlu otitis media veya orta kulakta sıvı birikimi adı verilir. Akut infeksiyon geçtikten sonra, birikinti orta kulakta kalır ve bir kaç hafta, ay ve hatta yıl bile sürebilir ve kronikleşebilir. Bu durum sık infeksiyon tekrarları ile kendini gösterebilir ve zamanla işitmenin daha da kötüleşmesine yol açabilir.

Belirtiler Nelerdir?

Bebek ve küçük çocuklarda:

* Kulağını çekmesi veya kaşıması, özellikle aşağıdakilerle birlikteyse,

1. işitme kaybı şüphesi
2. ağlama, huzursuzluk
3. ateş
4. kusma
5. kulak akıntısı

Büyük çocuklar, ergenler ve erişkinlerde:

* kulak ağrısı
* kulakta dolgunluk ve basınç hissi
* işitme problemi
* baş dönmesi, denge kaybı
* bulantı, kusma
* kulak akıntısı
* ateş

Erken ve etkin tedavi uygulanmadığı durumlarda, kulak infeksiyonu kronikleşebilir ve kalıcı işitme kayıplarına neden olabilir.

Doktorun ofisinde neler yapılacak?

Muayene esnasında doktor, otoskop yada mikroskop adı verilen ve kulağı değerlendirmeye yarayan bir alet kullanacaktır. Bu şekilde kulak zarındaki kızarıklık ve/veya kulak zarı arkasındaki sıvı birikimi ve karakterini görebilecektir. Kulak zarındaki hareket azlığı ve kızarıklık kulak infeksiyonu varlığını gösterir. Bundan başka, uygulanabilecek iki test ile yardımcı bilgiler edinilebilir.

İşitme testi (Odiogram) ile işitme kaybının ne derecede ve hangi frekanslarda olduğunu belirlememizi sağlar.

Timpanogram (orta kulak basınç testi), östaki tüpünün çalışıp çalışmadığını ve kulak zarının hareketli olup olmadığını belirler.

İlaç tedavisinin önemi

Doktor birkaç ilaçtan oluşan bir reçete verecektir. İlaçların tarif edildiği gibi alınması ve kontrol zamanlarına uyulması son derece önemlidir. İnfeksiyona karşı verilen antibiyotik ile kulak ağrısı hızla azalır, fakat tamamen geçmesi zaman alır. Bu yüzden doktorun belirttiği süre boyunca ilaçlar kesilmemelidir.

Reçetenin diğer ilaçları arasında, antihistaminikler (alerjiye karşı), dekonjestanlar (akıntının kesilmesi için), burun damla veya spreyleri ve ağrı kesiciler bulunabilir.

Başka ne gibi tedaviler gerekebilir?

Çoğu zaman, uygun ilaç tedavisi sonrası orta kulak iltihabı tamamen iyileşir. Bazı durumlarda hekim tarafından, ek veya daha ileri tedavi önerilebilir. Miringotomi adı verilen bir müdahale ile kulak zarına küçük bir delik açılması ve iltahabın boşaltılması ve ağrının azaltılması amaçlanır. Açılan delik birkaç günde iz veya hasar bırakmadan iyileşir. Aslında delik o kadar hızlı kapanır ki, bazen infeksiyon ve sıvı birikimi temizlenmeden önce de olabilir bu . Sıvı birikimini önlemek, orta kulağın havalanmasını sağlamak ve işitmenin düzelmesi için kulak zarına havalandırma tüpü veya yaygın deyimle kulak tüpü takılması da gerekebilir. Östaki borusunun çalışması normale dönene kadar kulaktaki yerini koruyabilecek, uygun havalandırma tüpü takılır. Bu durum birkaç ay sürecektir. Bu süre içerisinde kulağa su kaçırılmamalıdır. Normal koşullarda tüp herhangi bir sorun oluşturmadığı gibi hastanın işitmesinde düzelme olur ve geçirilen kulak infeksiyonlarının sıklığı azalır.

Orta kulak iltahapları çok sık tekrarlıyor ise yada orta kulakta birikmiş olan sıvı belirli bir tedavi sürecinde düzelmemiş ise geniz eti ve bademciklerin de sebep olabileceği belirlenmiş ise hastaya geniz eti ve/veya bademcik ameliyatı da yapılabilir . Bu müdahaleler esnasında ayrıca kulağa havalandırma tüpü de takılır.
Alerji de tedavi edilmelidir.

Otitis media zamanında ve uygun şekilde tedavi edilirse genellikle ciddi değildir. Doktorun yardımıyla işitme düzelecektir.

Yeterki doktorunuz hastalığın tamamen düzeldiğini söyleyene kadar tedaviyi düzgünce uygulayın.